Menopozdan sonra karşılaşabileceğiniz sıcak basmaları, vajinal kuruluk gibi sıkıntıların farkındasınız.  Peki ya farkında olmadığınız riskler? İşte osteoporoz bunlardan biri.

Osteoporoz nedir?

Osteoporoz, kemikleri zayıflatan, ani ve beklenmedik kemik kırığı riskini artıran bir hastalıktır.  Kelime anlamıyla “gözenekli kemik” anlamına gelir.  Hastalık genellikle herhangi bir belirti veya ağrı olmadan ilerler.  Zayıf kemikler, sıklıkla sırtta veya kalça kemiklerinde kırığa neden olana kadar anlaşılmaz.  Bu kırıklar hareket kabiliyetinizi azaltabilir.  Neyse ki, osteoporozun ortaya çıkmasını önlemek için atabileceğiniz adımlar vardır.

 

Osteoporozun sebebi nedir?

Kesin nedenini bilmiyor olsak da, hastalığın nasıl geliştiğini biliyoruz.  Kemikler canlı, büyüyen dokulardan yapılır. Kortikal veya yoğun kemikten oluşan bir dış kabuk, süngerimsi bir kemik olan trabeküler kemiği sarar.  Bir kemik osteoporoz ile zayıflatıldığında, “sünger” içindeki “delikler” büyür ve daha fazla büyür ve kemiğin içini zayıflatır. 30 yaşına kadar, bir insan normalde kaybettiğinden daha fazla kemik yapar. 35 yaşından sonra, kemik kaybı, kemik yapımından daha fazla olur. Bu nedenle yavaş yavaş toplam kemik kütleniz azalır. Bu kemik kaybı belli bir noktaya ulaştığında, osteoporoz tanısı konur.

 

Osteoporozun menopoz ile ilişkisi nedir?

Menopoz sonrası azalan östrojen hormonu  ile osteoporoz gelişimi arasında doğrudan bir ilişki vardır. Bu nedenle erken menopoz kemik kütlesi kaybına neden olabilir.

 

Kimler risk altında?

Yaş. Maksimum kemik yoğunluğu ve kuvvetine ulaşıldıktan sonra (genellikle 30 yaş civarında), kemik kütlesi yaşla doğal olarak düşmeye başlar.

Cinsiyet. 50 yaşın üzerindeki kadınların osteoporoz geliştirme riski en yüksektir. Kadınların osteoporoz gelişimi için riski, erkeklerden dört kat daha fazladır. Kadınların daha hafif, daha ince kemikleri olması ve daha uzun yaşam süreleri osteoporoz için yüksek risk altında olma nedenlerinden bazılarıdır.

Kemik yapısı ve vücut ağırlığı. Minyon ve ince kadınlarda, kilolu kadınlara göre osteoporoz geliştirme riski daha yüksektir.

Aile öyküsü. Kalıtım osteoporoz için en önemli risk faktörlerinden biridir. Ebeveynleriniz veya büyükanne ve büyükbabalarınız, küçük bir düşüşten sonra kırık kalça gibi herhangi bir osteoporoz belirtisi geçirmişse, sizde de osteoporoz riski daha yüksek olabilir.

 

Osteoporozum olup olmadığını nasıl bilebilirim?

Ağrısız bir testle, osteoporoz taraması yapılmaktadır. Kemik mineral yoğunluğu testleri veya genelde kullanılan adıyla kemik ölçümleri, kemik yoğunluğunu belirlemek için X ışınlarını kullanan testlerdir. Kemik sağlığının ölçülmesine ek olarak,  osteoporozun ne kadar şiddetli olduğunu belirleyebilir.

 

Kimler kemik ölçümü yaptırmalı?

Osteoporoz için şüpheli bir kırığı olan tüm menopoz sonrası kadınlar.

Bir veya daha fazla ek risk faktörüne sahip olan 65 yaşın altındaki tüm menopoz sonrası kadınlar.

65 yaş ve üstü tüm menopoz sonrası tüm kadınlar.

 

Osteoporoz nasıl tedavi edilir?

Ağırlık kaldırma egzersizleri (kaslarınızı yerçekimine karşı çalıştırır)

Kalsiyum ve D vitamini takviyeleri

Kemik yapımını artıran reçeteli ilaçlar

Östrojen tedavisi

 

Osteoporoz için hormon replasman tedavisi almalı mıyım?

Hormon replasman tedavisinin, östrojen eksikliği nedeniyle azalan kemik yapımını artırdığına inanılır. Özellikle erken menopoza giren kadınlar, ailesel veya vücut yapısından dolayı risk altında olan kadınlarda kullanılabilir. Fakat hormon replasman tedavisinin kendine has riskleri nedeniyle, doktorunuzla kar/zarar dengesini tartışmalı ve kendinize uygun tedaviye karar vermelisiniz.

 

Osteoporozu nasıl önleyebilirim?

Egzersiz. Düzenli olarak egzersiz yapın. Egzersiz kemik ve kasları güçlendirir ve kemik kaybını önler. Aynı zamanda aktif ve hareketli kalmanıza yardımcı olur. Haftada üç ila dört kez yapılan ağırlık kaldırma egzersizleri osteoporozu önlemek için en iyisidir. Yürüyüş de önemli bir egzersizdir. Ek olarak, kuvvet ve denge egzersizleri düşmemeniz için yardımcı olabilir ve kemik kırığı riskinizi azaltır.

Kalsiyum oranı yüksek yiyecekler yiyin. Yaşamınız boyunca yeterli kalsiyum almak, güçlü kemiklerin oluşturulmasına ve korunmasına yardımcı olur. Kalsiyum kaynakları süt ve süt ürünleri, somon ve sardalya gibi balıklar, lahana ve brokoli gibi koyu yeşil yapraklı sebzelerdir.

Gıda takviyeleri. Yeterli kalsiyum almak için takviye almanız gerektiğini düşünüyorsanız, önce doktorunuza danışın. Kalsiyum karbonat ve kalsiyum sitrat, iyi kalsiyum takviyesi formlarıdır. Günde 2,000 mg’dan fazla kalsiyum almamaya dikkat edin. Bu miktar böbrek problemleri geliştirme riskinizi artırabilir.

D vitamini Vücudunuz kalsiyumu işleyebilmek için D vitamini kullanır. Günde 20 dakika güneşin altında olmak yeterli D vitamini almasınıza yardımcı olur. Ayrıca D vitaminini yumurtaların, somon gibi yağlı balıkların yanı sıra ilaç formunda da alabilirsiniz. 50 yaşın üzerindeki çoğu insan genellikle güvenli bir şekilde günde 400-2.000 IU D vitamini alabilir. D vitamininin fazlası ile karaciğerinize zarar verebilir! Bireysel D vitamini ihtiyaçlarınız hakkında doktorunuzla konuşmalısınız.

Diğer önleyici adımlar. İçtiğiniz alkol miktarını sınırlayın ve sigara içmeyin. Sigara içmek, vücudunuzun daha az östrojen yapmasına neden olur; ki östrojen kemiklerimizi koruduğundan bunu istemeyiz. Çok fazla alkol kemiklerinize zarar verebilir, ayrıca düşme ve kemik kırma riskinizi artırabilir.

 

Menopoz sürecinde sizi bekleyen risklerden biri olan osteoporoz hakkında aklınıza takılan tüm sorular için bize ulaşabilirsiniz. Menopoz döneminde oluşabilecek diğer riskler hakkında bilgi almak için Menopoz bölümümüzü inceleyebilirsiniz.