Menopoza girdiğinizde, yumurtalıklarınız üreme işlevlerini kaybeder.  Yumurta hücresi üretilmez, östrojen ve progesteron hormonlarının üretimi düşer. Menopoz sonrası semptomlara yol açan asıl sebep de, östrojen seviyelerinin azalmasıdır.

Çoğu kadın 45 – 55 yaşları arasında menopoza girer. Bu doğal bir olaydır, ancak birçok kadın için olumsuz sağlık sonuçları doğurabilir. Şanslı bir azınlığın ise çok az semptomları vardır, ancak kadınların en az dörtte üçü, menopoz sonrası sıkıntı yaşayacaktır.

Tipik semptomlar arasında sıcak basması, gece terlemesi, endişe hali, depresif ruh hali, uyku sorunları, eklem ağrısı ve vajinal kuruluk bulunur. Bu belirtiler günlük hayatınızın kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Östrojendeki düşüş, kemik kaybına ve kırılma riskinin artmasına neden olur. Menopoza giren kadınlarda, kilo alımı olmasa bile karın çevresi yağ oranı artar. Bu nedenle, diyabet ve kalp hastalığı riski artar. Semptomunuzun olmaması, kemik kaybının ve diğer metabolik değişikliklerin meydana gelmediği anlamına gelmez, çünkü bunlar sessizce gelişir.

Hormon replasman tedavisi (HRT) olarak bilinen menopozal hormon tedavisi, menopoz semptomları için uygulanabilecek en etkili tedavidir. Yine de birçok kadın ve sağlık hizmeti sağlayıcısının HRT’nin faydaları ve riskleri konusunda kafası karışıktır.

Menopozal hormon tedavisi nedir?

HRT, menopoz semptomlarını tedavi etmek için vücuttaki östrojen kaynaklarını yeniler. Östrojen almak rahim iç zarında kalınlaşmaya neden olur, bu nedenle bunu durdurmak için tedaviye progesteron eklenir.Bu önemlidir çünkü kalınlaşmış bir rahim iç zarı rahim kanserine dönüşme potansiyeline sahip hücresel değişikliklere maruz kalabilir. Histerektomi geçirmiş bir kadın için (rahim alınması) tedavide sadece östrojen yeterli olacaktır. Östrojen genellikle tablet formunda alınır, ancak cilt yaması veya cilt jeli olarak olarak uygulanabilir. Progesteron bir kapsül olarak alınır. Bir dizi tek formülasyon ve kombinasyon vardır, bu nedenle tedavinin dozu ve formülasyonu her kadının sağlık durumuna ve kişisel tercihlerine göre ayarlanmalıdır.

Meme kanseri gibi östrojene karşı hassas bir kanser veya tanı konmamış vajinal kanama varsa, HRT alınmamalıdır.Özel bir neden olmadıkça, erken menopozlu kadınların HRT alması özellikle önemlidir. Semptomların ne kadar şiddetli olduğuna bakılmaksızın kullanılmalıdır. 45 yaşından önce menopoz erken menopoz olarak sınıflandırılır. Erken menopozdaki kadınlar osteoporoz, kalp hastalığı ve erken ölüm riski bakımından daha büyük risk altındadır.

HRT’ye tek boyutlu bakılamaz; yani sadece bir faydası veya bir riski yoktur. Bilgili bir seçim yapmak için, erken ölüm, kalp hastalığı, kırık, diğer kanserler ve elbette refah ve yaşam kalitesi riskini nasıl etkilediği de dahil olmak üzere tedavinin toplam etkilerini değerlendirmek önemlidir.

Riskleri ve faydaları dengelemek

Klinik çalışmalar, progesteronlu oral östrojen formülasyonlarının meme kanseri riskinde küçük bir artışla sonuçlandığını bulmuştur. Bir çalışmada kabaca 1,25 katlık bir risk artışı bildirilmiştir. Bununla birlikte, bu risk tahmini yanlış olabilir, çünkü bu çalışmada çalışmaya başlamadan önce HRT kullanmayan kadınlar, kontrol grubuna kıyasla meme kanseri riskinde artışa sahip değildir. Dolayısıyla, riske ilişkin bir dereceye kadar belirsizlik devam etmektedir.Sadece östrojen tedavisinde, risk artışı olmamıştır.

Bu riskler faydalarla dengelenmelidir. Tedavi gören kadınlarda karın çevresi yağlanması ve diyabet olasılığı daha düşüktür. HRT, kemik kaybını ve dolayısıyla tedavi kesildikten sonra da devam eden kırık riskini önler. Tek başına östrojen tedavisinde kalp hastalığı riski azalırken, östrojen ve progesteron birlikte kullanıldığında kolon ve rahim kanseri riskini azaltır.

HRT kullanan bazı kadınların semptomlarını yönetmek için beş veya on yıl tedaviye devam etmesi gerekebilir. 60 – 65 yaş arası kadınların %40’ından fazlasında hala sıcak basması ve gece terlemesi olabilir. Yani tedavinin süresi, semptom ciddiyetine ve bireysel ihtiyaçlara bağlı olacaktır, her yıl doktorunuz ile risk profili yeniden değerlendirilmelidir.

Alternatifler işe yarar mı?

Reçetesiz satılan veya internetten satın alınan besin takviyeleri veya bitkisel tabletler semptomları hafifletebilir. Çalışmalar sıcak basması için besin takviyeleri veya bitkisel tabletlerin anlamlı faydalarını gösterememiştir. Bu tedaviler ayrıca kemik kaybını önlemez veya kalp hastalığına karşı koruma sağlamaz. Ayrıca, kanıtlanmamış tedavilerin de yan etkileri olabilir. Bu yüzden bitkisel tedavilere başlamadan önce, doktorunuza danışmanız faydanıza olacaktır.